- oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
- własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
- prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
- wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
- koncesje, licencje i zezwolenia;
- patenty i inne prawa własności przemysłowej;
- majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
- tajemnice przedsiębiorstwa;
- księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej. Generalną zasadą jest zatem, iż aport przedsiębiorstwa obejmuje całość jego mienia, praw i obowiązków.
Należy tu wskazać na art. 552 k.c., w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych. Pomimo swobody stron czynności prawnej w wyborze, jakie elementy tworzące przedsiębiorstwo staną się przedmiotem czynności, zakres tej swobody ograniczony jest zachowaniem istoty przedsiębiorstwa.
Przedmiotem czynności prawnej powinny być przynajmniej te składniki przedsiębiorstwa, które decydują o możliwości spełniania przez nie swojej funkcji1.
Zatem ewentualne wniesienie przedsiębiorstwa (np. spółki z o.o.) aportem do innej spółki kapitałowej spowoduje przeniesienie na tę spółkę tego przedsiębiorstwa (w tym zobowiązań oraz pracowników). Nabywca przedsiębiorstwa ponosi wraz ze zbywcą solidarną odpowiedzialność za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Odpowiedzialność ta ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wierzyciela. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć (art. 554 k.c.).
Wniesienie aportu nie wiąże się z tzw. sukcesją uniwersalną. A zatem wniesienie przedsiębiorstwa aportem nie stanowi formalnoprawnej kontynuacji prowadzonej działalności gospodarczej. Brak sukcesji w przepisach prawa cywilnego (handlowego) wiąże się z koniecznością uzyskania zgody wierzycieli na przeniesienie zobowiązań oraz przeniesienia wybranych wierzytelności oraz obowiązkiem wystąpienia o nowe koncesje, licencje itp., które posiadało wnoszone aportem przedsiębiorstwo.
Przy zawarciu umowy zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 k. c. zachowują aktualność ograniczenia lub wyłączenia dopuszczalności przeniesienia poszczególnych składników tego przedsiębiorstwa wynikające z przepisów ustawy, zastrzeżenia umownego lub właściwości zobowiązania. Dlatego też przejście praw wynikających z umów będących składnikiem przedsiębiorstwa wnoszonego jako aport do spółki z o.o. na tę spółkę zależy od treści umów. Jeżeli zawierają one zastrzeżenie, że zmiana strony umowy uzależniona jest od zezwolenia drugiej strony, wówczas niezbędna jest zgoda dla osiągnięcia powyższej opisanego skutku2.
Podnieść należy, iż proces wniesienia np. spółki z o.o. aportem do innej spółki z o.o. dotyczy szeregu różnych kwestii formalno – prawnych tj. np. pracowników przejmowanej spółki, jej klientów, umów czy zobowiązań. Umiejętne przeprowadzenie tego procesu pozwala na zminimalizowanie czy też uniknięcie ryzyka powstania problemów w tymże zakresie. Kancelaria Adwokacka Ochotnicki i Czuła posiada doświadczenie w przeprowadzaniu tego rodzaju projektów i skutecznie doprowadziła do wniesienia aportem przedsiębiorstw do innej spółki kapitałowej.
1 Wyrok Sądu Najwyższego z 25.11.2010 r., I CSK 703/09, Legalis; wyr. SN z 29.1.2009 r., V CSK 294/08, Legalis, wyr. SN z 10.1.1972 r. I CR 359/71, OSN 1972, Nr 7-8, poz. 136; wyr. NSA z 6.10.1995 r., SA/GD 1959/94, MoP 1996, Nr 8, s. 287 z glosą R. T. Stroińskiego; wyr. SN z 30.1.1997 r., III CKN 28/96, OSNC 1997, Nr 5, poz. 65).
2Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., sygn. akt III CZP 45/08.